عملیات حرارتی در استادبولت‌های مورد استفاده در تجهیزات صنعت نفت

یکی از مهم‌ترین کاربردهای عملیات حرارتی در تجهیزات صنعت نفت، مربوط به انواع استادبولت‌ها است.
استادبولت نوعی پیچ دوسر رزوه‌دار است که در هر دو سر آن مهره بسته می‌شود. در مقابل، بولت پیچ‌های گل‌دار معمولی هستند. استادبولت‌ها در ابعاد، گریدها و جنس‌های متنوع تولید می‌شوند و انتخاب آن‌ها بسته به محل و شرایط کارکرد متفاوت است.

رایج‌ترین فولادی که برای ساخت استادبولت‌ها به کار می‌رود، فولاد Mo40 یا 42CrMo4 (معادل فولاد 7225) است. بسته به نیاز و شرایط کاربری، از فولادهای دیگر نیز استفاده می‌شود. نوع عملیات حرارتی که روی این قطعات انجام می‌شود، گرید نهایی استادبولت را تعیین می‌کند. برای مثال، گریدهای استانداردی مانند B7، B7M، L7، L7M از این طریق تولید می‌شوند.

با توجه به تنوع محیط‌های کاری در صنعت نفت — مانند محیط‌های دریایی، محیط‌های حاوی گازهایی نظیر H₂S و سایر گازهای خورنده — استفاده از فولادهای خاص برای استادبولت‌ها ضروری است. در این موارد، علاوه بر فولادهای Mo40، از فولادهای زنگ‌نزن (استنلس استیل) نیز استفاده می‌شود. برخی از این فولادها عبارت‌اند از:

• 316 و 321 → عملیات حرارتی: Solution Annealing (سولوشن)

• 17-4 PH → عملیات حرارتی: Solution Treatment و Aging (پیرسختی)

• فولادهای خاص دیگر نظیر 7711 و 7709 → عملیات سخت‌کاری

لازم به ذکر است که شرایط عملیات حرارتی باید دقیقاً مطابق با نوع و استاندارد هر فولاد انجام شود تا خواص مکانیکی و مقاومت خوردگی مطلوب حاصل گردد.

علاوه بر این، برخی از فولادهای ریخته‌گری مورد استفاده در تجهیزات نفتی (مانند 17-4 PH و سایر فولادهای تخصصی) نیز نیازمند عملیات حرارتی متناسب با استانداردهای تعریف‌شده هستند.

در عمل، شرکت‌های فعال در حوزه تجهیزات نفت معمولاً برگه‌ی مشخصات عملیات حرارتی را به همراه قطعات ارسالی ارائه می‌دهند. این برگه شامل سیکل دقیق عملیات (Cycle)، نوع فولاد و خواص مکانیکی مورد انتظار (مانند سختی) است. ما فرآیند عملیات حرارتی را مطابق با این دستورالعمل‌ها انجام می‌دهیم. در برخی موارد نیز مشتریان رفرنس استاندارد خاصی را ارسال می‌کنند و عملیات دقیق مطابق با آن رفرنس انجام می‌شود. به عنوان مثال، ممکن است درخواستی برای انجام عملیات نرمالایزینگ در دمای مشخص ارائه شود که آن را دقیقاً طبق سیکل مورد نظر اجرا می‌کنیم.